Algemeen

• Overheid, denk mee om kansen voor het mkb te benutten en wend bedreigingen af

Mkb in bouw, afbouw en infra kunnen in en na deze coronacrisis slechts doorbouwen als de stikstofproblematiek structureel wordt opgelost, de kwaliteit van vergunningverlening verbetert, bouw- en infraopdrachten naar voren worden gehaald met geoormerkt geld voor lagere overheden, anticyclisch beleid wordt gevoerd en de overheid mee investeert in kopen, ontwikkelen en bouwrijp maken van grond.

Grote diversiteit en vakmanschap bij mkb-ondernemers in bouw, afbouw en infra

Mkb-ondernemers in bouw, afbouw en infra realiseren zich als geen ander dat ze meer doen dan het runnen van een bedrijf. Ze zorgen voor werkgelegenheid in de regio, houden wijken in steden en dorpen leefbaar, innoveren en investeren in de ontwikkeling van producten, diensten en kennis en ze zorgen er dag in dag uit voor dat Nederlanders en degenen die ons land bezoeken kunnen rekenen op betrouwbare service, kwaliteit en keuzemogelijkheden in aanbod bij alles wat met de woon-, werk- en leefomgeving te maken heeft.

Al een behoorlijk aantal jaren is er sprake van positieve, veelbelovende veranderingen in het landschap van de Nederlandse ondernemingen, die het belang van het mkb voor ons land onderstrepen. Waar het starten van een eigen bedrijf decennialang vooral was weggelegd voor het prototype man-in-pak, valt met een blik op het ‘nieuwe’ ondernemerschap op dat er nu juist sprake is van grote diversiteit. Vrouw en man, oud en jong, allochtoon en autochtoon: het beginnen van een eigen zaak is voor iedereen mogelijk. Menig ondernemer begint met weinig meer dan een ladder of een laptop, gezond verstand, vakkennis en een flinke portie lef. En bij overname in een familiebedrijf, is het ondernemen met de paplepel ingegeven.

Slim beleid met begrip voor de uitdagingen waarvoor het mkb staat

Dat iedere Nederlander de kans heeft om haar of zijn creativiteit, specialistische kennis en ambitie in te zetten voor een eigen bedrijf, is iets om trots op te zijn. Juist hierdoor kunnen alle mensen het beste uit zichzelf halen. Het is iets om trots op te zijn, maar we moeten ons ook realiseren dat we er met trots alleen niet zijn. Dit is zo belangrijk voor ons land dat we er alles aan moeten doen om deze mogelijkheden te behouden en liefst zelfs te versterken. En dat is niet gemakkelijk; daarvoor is slim beleid nodig dat is gebaseerd op begrip van de uitdagingen waar het mkb voor staat. De vraag die we onszelf moeten stellen is: hoe zorgen we ervoor dat drempels voor ondernemers om te kunnen doen waarin zij goed zijn, zo laag mogelijk zijn? Met andere woorden: hoe zorgen we voor een excellent ondernemersklimaat waarin juist die creatieve mkb’er zijn werk kan doen!

Help mkb in bouw, afbouw en infra de uitdagingen op te pakken

Voor het werkterrein van bouw, afbouw en infra liggen er forse uitdagingen voor Nederland. We kunnen als land de komende jaren niet zonder verbeteringen in deze sectoren. Als we de maatschappelijke uitdagingen het hoofd willen bieden, moeten hier stappen worden gezet. We hebben een gierend woningentekort dat verder dreigt op te lopen, waarvoor het kunnen blijven bouwen en het aanleggen van infrastructuur van groot belang zijn. Door klimaatverandering zijn bovendien dringend stappen nodig in onze infrastructuur, zoals in onze rioleringen en waterleidingen. En als we onze doelstellingen op het vlak van energiebesparing en CO2-uitstoot willen halen, moet met name in de verduurzaming van bestaande woningen en bedrijfspanden veel worden gedaan. Toch waren 2019 en 2020 in veel opzichten voor de bouw, afbouw en infra verloren jaren. PFAS en COVID-19, maar met name Stikstof, eis(t)en hun tol. Met name door enorme problemen op het vlak van vergunningen kwam werk stil te liggen of werd en wordt niet gestart. En door onzekerheid over de gevolgen van de epidemie, worden burgers en lagere overheden bang om te investeren in verduurzaming. AFNL en NOA hopen niet dat de bouw-, afbouw- en infrasector de grootverbruikers worden van crisispakket VIER of VIJF.

Mkb-aannemers staan klaar om (door) te bouwen; de Haagse politiek ook?!
AFNL en NOA zien oplossingen als de overheid: kwaliteit levert waar het gaat om een structurele oplossing voor de stikstofproblematiek, vergunningverlening en maatwerk voor bouwlocaties (investeren in slimme samenwerking markt en overheid); bouw- en infraopdrachten naar voren haalt en lagere overheden daarbij steunt met geoormerkt geld; anticyclisch beleid voert; met lagere overheden mee investeert in het kopen, ontwikkelen en bouwrijp maken van grond en een beter functionerende arbeidsmarkt bewerkstelligt (maak vast werk niet onmogelijk en pas de transitievergoeding en loondoorbetaling bij ziekte aan).

• Het mkb als uitgangspunt voor beleid
   

Als het mkb als uitgangspunt voor beleid wordt genomen, dan hebben mkb-aannemers niet meer het nakijken bij ingewikkelde regelingen en belemmerende arbeidsmarktmaatregelen. Verminder de regeldruk voor het mkb en laat de MKB-Toets écht werken door te leren van punten die hieruit naar voren komen bij volgende concept-wetgevingstrajecten.

De overheid heeft op te veel plekken nog altijd grote moeite met het maken én het uitvoeren van beleid dat werkbaar is voor mkb-ondernemers. Denk aan aanbestedingen, betalingsgedrag en innovatiebudgetten waarbij het mkb vaak het nakijken heeft. Ook het financieringsinstrumentarium van de overheid en de steunpakketten voor ondernemers tijdens COVID-19, moeten rekening houden met de schaal van het mkb. Ook voor de vele mkb-bedrijven in de bouw en afbouw, die laatcyclisch zijn en waar de klap van de epidemie pas in 2021 wordt verwacht.

Gebruik MKB-Toets altijd en adequater

Oplossingen kunnen volgens AFNL en NOA worden geboden als de overheid: de MKB-Toets écht goed gaat laten werken (laat ondernemersverenigingen meedenken, maak de toets op nationaal en lokaal-niveau tot plicht, maar maak ook gebruik van de punten die naar voren komen en maak ieder jaar een overzicht van de geleerde lessen); zorgt voor een aanbestedingsautoriteit; de positie van het mkb rond betalingsgedrag in de keten versterkt; de regeldruk laat afnemen in plaats van toenemen; op basis van evidence-based beleid wordt gezorgd voor duurzame mogelijkheden voor het mkb om te kunnen innoveren met hulp van overheidsbudgetten.

• Het mkb en de menselijke maat in een inclusieve samenleving

Het mkb werkt met de menselijke maat. Ook in een inclusieve samenleving, omdat mkb-ondernemers zorgen dat vakmensen –ongeacht afkomst- dezelfde kansen krijgen. AFNL en NOA vragen daarom mkb-ondernemers niet op te zadelen met onnodige rompslomp, zonder dat daadwerkelijk wordt bijgedragen aan meer gelijkheid en eerlijker kansen. Een mkb-ondernemer in bouw, afbouw of infra zou gek zijn als hij vakmensen, van welke komaf ook, laat lopen.

Neem mkb als voorbeeld voor inclusieve samenleving

Mkb-ondernemers zijn bovengemiddeld betrokken bij hun omgeving. Ze zijn de werkgevers in de regio’s, de donateurs van lokale verenigingen en de leer-werkbedrijven voor leerlingen in hun omgeving. Dat aspect van ondernemen is moeilijk in waarde uit te drukken, maar het is van eminent belang om erbij stil te staan als het gaat om de menselijke maat.
De ook nu zeer actuele discussie over een inclusieve samenleving, waarin voor alle mensen ongeacht hun etniciteit, gelijke kansen bestaan op bijvoorbeeld het vlak van het vinden van een stageplek of werk, wordt door ondernemers in de bouw, afbouw en infra herkend. Voor de brancheverenigingen AFNL en NOA geldt dat zij in de afgelopen periode nadrukkelijk de aandacht van hun leden hebben gevraagd voor de in onze maatschappij voorkomende vormen van ongelijke behandeling en uitsluiting. Diverse bedrijven hebben ons laten weten op welke manier zij ervoor proberen te zorgen dat bij hen al het talent, ongeacht afkomst, dezelfde kansen krijgt. In de ledenbladen van de verenigingen is aandacht besteed aan een aantal bedrijven dat hierin inspirerend voorbeeldgedrag laten zien en waarvan anderen mogelijk kunnen leren.

Zadel mkb-ondernemers niet op met onnodige regelrompslomp

AFNL en NOA zijn steeds aanwezig geweest bij gesprekken over de problematiek en de op handen zijnde wetgeving met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. We zetten ons hierbij oprecht en overtuigd in om meer werk te maken van maatschappelijke ontwikkelingen die bijdragen aan rechtvaardigheid. Tegelijkertijd bestaat de vrees dat juist voor mkb-bedrijven het optuigen van strenge regelgeving in een poging om inclusiviteit af te dwingen de plank mis zal slaan. Ondernemers vermoeden dat zij worden opgezadeld met veel extra rompslomp, zonder dat daadwerkelijk wordt bijgedragen aan meer gelijkheid en eerlijker kansen. Het tegengaan van uitsluiting en discriminatie is immers niet iets wat alleen op papier gebeurt.

Zorg voor uitvoerbaar beleid dat werkbaar is voor mkb in bouw, afbouw en infra

Veruit de meeste ondernemers zijn van zeer goede wil. In de gehele bouw, afbouw en infra geldt bovendien dat alle vakkrachten meer dan gewild zijn; het tekort aan vakmensen is gigantisch geweest in de afgelopen jaren. Simpel gezegd: een ondernemer in onze branche zou gek zijn als hij talent laat lopen!

Voor dit onderwerp geldt dan ook dat spreken met ondernemers en begrijpen waar de problemen zitten, beter werkt dan generiek beleid waarbij een papieren tijger wordt gecreëerd. Wij hopen in de Nederlandse overheid een partner te mogen zien die partijen bijeenbrengt rond pijnlijke thema’s als vooroordelen en door onbekendheid veroorzaakt onbegrip. En ook ondernemers zelf worden soms geconfronteerd met vormen van discriminatie, bijvoorbeeld bij afnemers van diensten. Juist dan hebben zij juist de hulp van de overheid nodig en niet de dreiging van sancties of boetes. Wat AFNL en NOA van de politieke partijen en het kabinet vragen is uitvoerbaar beleid dat werkbaar is voor het mkb en specifiek voor het mkb in bouw, afbouw en infra: